दिगाे विकास, वातावरणीय परिस्थिति, पर्यावरणिय संरक्षण, जैविक विविधता, जलवायु परिवर्तन सम्बन्धि सवालहरू

वातावरणिय प्रयासहरूकाे समयक्रम

सन १९५० सम्मका वातावरणिय प्रयासहरू

• 1948 – Oct 05: IUCN काे स्थापना
  • International Union for Conservation of Nature
  • प्रधान कार्यालयः ग्लाण्ड, स्विजरल्याण्ड
  • Founder: Julian Huxley
  • Motto: United for Life and Livelihoods
  • नेपालकाे सदस्यताः सन १९७३
  • नेपालमा IUCN काे कार्यालय स्थापनाः सन १९९५

सन १९५० देखि १९७० सम्मका वातावरणिय प्रयासहरू

• 1960 – वातावरणिय शिक्षाकाे अध्ययन प्रारम्भ
• 1961 – April 29: WWF काे स्थापना
  • प्रधान कार्यालयः ग्लाण्ड, स्विजरल्याण्ड
  • संस्थापकः  Prince Philip, Duke of Edinburgh लगायत
  • अादर्श वाक्यः For a Long Planet
  • लाेगाेमा अंकित जनावरः चि चि पाण्डा
  • लागाे निर्माणः पिटर स्टक
  • नेपालले सन १९७३ मा यस्काे सदस्यता लिएकाे ।
• 1966 – Red DATA Book काे प्रकाशन प्रारम्भ
• 1967 – Environment Defense Fund काे स्थापना
  • कार्यालयः न्युयाेर्क, अमेरिका

सन १९७० देखि २००० सम्मका वातावरणिय प्रयासहरू

• 1971 – Feb 02: रामसार महासन्धि सम्पन्न
  • कार्यालयः ग्लाण्ड, स्विजरल्याण्ड (IUCN सँगै)
  • नेपाल याे महासन्धिकाे पक्ष राष्ट्रः सन १९८७ डिसेम्बर १७ मा भएकाे।
  • विश्वकाे सवैभन्दा ठुलाे रामसारमा सुचिकृत सिमसार – वाेलेभियाकाे Pantanal सिमसार (क्षेत्रफलः १लाख ४० हजार वर्ग किमि)
  • रामसार सुचिमा सुचिकृत सवैभन्दा वढि सिमसार भएकाे देश – वेलायत
  • नेपाल बाट १० वटा सिमसार क्षेत्र रामसारमा सुचिकृतः
    • १९८७ – काेशिटप्पु
    • २००३ – जगदिशपुर ताल, विसहजारी ताल र घाेडाघाेडि ताल
    • २००४ – गाेक्याे ताल, रारा ताल, शे फाेक्सुण्डाे ताल र गाेसाँइकुण्ड
    • २००८ – माइपाेखरी
    • २०१६ – पाेखराका ९ तालहरू (फेवा, वेगनास, रूपा,कमलपाेखरी,खास्टे,गुदे,निउरेनी,दिपाङ,मैदि)
  • GREEN PEACE काे स्थापना
    • कार्यालयः एमस्टर्डम, नेदरल्याण्ड
    • संस्थापकः इरविङग स्टाउ र डाेराेथी स्टाउ
    • उद्देश्यः पर्यावरण र शान्ति
  • EARTH WATCH INSTITUTE काे स्थापना
    • कार्यालयः वाेस्टन, अमेरीका
    • उद्देश्यः वातावरण र सन्तुलन
• 1972- Jun 5-16:प्रथम विश्व वातावरण सम्मेलन
  • स्थानः स्टकहाेम, स्विडेन
  • ११४ राष्ट्र, १३३ सरकारी र गैर सरकारी संस्थाकाे संलग्नता
  • प्रत्येक वर्ष जुन ०५ मा वातावरण दिवस मनाउने निर्णय
  • Dec 15: UNEP काे स्थापना
    • प्रधान कार्यालयः न्यैराेवि, केन्या
• 1973 – चिपकाे अान्दाेलनः भारतमा
  • याे अान्दाेलनलाइ वन वानिकि सत्याग्रह समेत भनिन्छ।
  • भारतकाे हिमाञ्चल र गढवाल प्रदेशमा भएकाे
  • नेतृत्वः सुन्दरलाल बहुगुणा
  • Taylor Prize for Environment Achievement काे स्थापना
    • युनिभर्सिटि अफ साउथ क्यालिफाेर्निया द्वारा वितरण हुने।
  • नेपाल द्वारा IUCN काे सदस्यता प्राप्त गरेकाे ।
  • नेपालले WWF काे सदस्यता प्राप्त गरेकाे।
  • CITIES मा हस्ताक्षरः १९७३ मार्च ०३
    • CITIES काे स्थापनाः १९७३ जुलाइ ०१
    • कार्यालयः वासिङ्टन डि सि
    • उद्देश्यः दुर्लभ एवम संकटाग्रस्त वन्यजन्तु तथा वनस्पतिकाे संरक्षण गर्ने
    • CITIES लागुः १९७५ जुलाइ ०१ देखि
    • नेपाल द्वारा CITIES मा हस्ताक्षरः १९७५ जुन १८
• 1974 – JUN 05:पहिलाे विश्व वातावरण दिवस मनाइयाे
  • नाराः ONLY ONE EARTH
  • BIO-DIVERSITY INTERNATIONAL काे स्थापना
    • कार्यालयः राेम, इटाली
    • नाराः Improving lives Through Bio-diversity Research
• 1975 – World Fish Centre काे स्थापना
  • प्रधान कार्यालयः पेन्नाङ्ग, मलेशिया
  • Motto: “To reduce poverty and hunger by improving fisheries and aquaculture”
• 1977 – केन्याकाे न्यैराेविमा संयुत्त राष्ट्रसंघ द्वारा विश्व मरूभुमिकरण सम्बन्धि सम्मेलनकाे अायाेजना
• 1978 – International Center for Research in Agroforestry(ICRAF) काे स्थापना।
  • प्रधान कार्यालयः न्यैराेवि, केन्या
  • सन २००२ मा यस्काे नाम World Agroforestry Center राखियाे।
• 1980 – World Conservation Strategy काे स्थापना – UNEP द्वारा
• 1983 – Dec 05 – ICIMOD काे स्थापना
  • International Centre for Integrated Mountain Development
  • प्रधान कार्यालयः ललितपुर, नेपाल
  • सदस्य राष्टहरूः म्यानमार, वंगलादेश, चीन, भुटान, नेपाल, भारत, पाकिस्तान, अफगानस्तान,
  • हिन्दकुश पर्वतमाला सँग् जाेडिएका देशहरूकाे संगठन।
  • UNO काे ३८ अाै महासभा मार्फत ब्रुटल्याण्ड कमिशनकाे गठन।
    • World Commission on Environment and Development (WCED)
    • नर्वेका प्रधानमन्त्रि  Gro Harlem Brundtland काे अध्यक्षतामा याे अायाेग गठन भएकाे।
    • याे अायाेगले सन १९८७ मा Our Common Future नामकाे प्रतिवेदन UNO काे ४२ अाै महासभामा प्रस्तुत गरिएकाे।
• 1985 – NIMBUS-7 द्वारा अाेजन तहमा प्वाल परेकाे तथ्य सार्वजनिक।
  • अमेरिकि स्पेस एजेन्सि नासा (NASA) द्वारा २४ अक्टाेबर १९७८ मा प्रत्क्षेपित माैसम सम्बन्धि जानकारी लिने भुउपग्रह हाे। यस्ले सन १९८५ मा ओजन तहमा प्वाल परेकाे तथ्य पत्ता लगाएकाे थियाे। अन्टार्टिका महादेशमाथि अाेजन तहमा परेकाे प्वाल लाइ हाेलि वे भनिन्छ।
  • अाेजन तह सम्बन्धि विस्तृत जानकारीका लागि यहाँ क्लिक गर्नुहाेस।
• 1986 – प्रमुख अाैधाेगिक राष्ट्र ( G-7) काे बैठक द्वारा कार्वन उत्सर्जन न्युनिकरण गर्ने सहमति।
• 1987 – Dec 24: अाेजन तहकाे सुरक्षाका लागि पहिलाे अन्तराष्ट्रिय सम्झाैता(मड्रियल सम्झाैता) क्यानडाकाे मड्रियलमा सम्पन्न।
  • Global-500 Roll of Honor काे स्थापना: UNEP द्वारा स्थापना गरिएकाे
    • सन २००५ देखि याे पुरस्कारलाइ Champion of Earth भन्न थालिएकाे।
    • याे पुरस्कार पाउने प्रथम नेपालीः डा. कृष्ण कुमार पाण्डे
    • याे पुरस्कार १९९२ बाट प्रदान गर्न सुरू गरीएकाे हाे।
  • नेपाल रामसार महासन्धिकाे पक्ष राष्ट्र भएकाे (डिसेम्बर १८, १९८७)।
    • काेशि टप्पु सिमसार क्षेत्र रामसार सुचीमा सुचिकृत हुने नेपालकाे प्रथम सिमसार बनेकाे।
  • व्रुटल्याण्ड कमिशन द्वारा Our Common Future नामक प्रतिवेदन संयुत्त राष्ट्रसंघकाे ४२ अाै महासभामा प्रस्तुत।
    • यहि प्रतिवेदनलाइ कार्यान्वयन गर्न सन १९९२ मा व्राजिलकाे रियाे दि जेनेरियाेमा पृथ्वि सम्मेलन अायाेजना गरिएकाे।
  • Conservational International काे स्थापना
    • कार्यालयः भर्जिनिया, अमेरिका
    • संस्थापकः स्प्यानर विवे र पिटर सेलिगमन
    • उद्देश्यः जलवायु परिवर्तन, ताजा पानीकाे सुरक्षा, स्वास्थ्य, खाद्य सुरक्षा, जैव विविधता, सांस्कृतिक सेवा
• 1988 – नेपाल द्वारा वातावरण संरक्षणका लागि राष्ट्रिय संरक्षण कार्यनीति लागु गरेकाे।
• 1989 – March 11: हेग घाेषणा सार्वजनिकः प्रदुषित वातावरण बाट मानव जाति लाइ बचाउने प्रतिवद्धता।
  • नेदरल्याण्डकाे हेग शहरमा सम्पन्न भएकाे
  • फिनल्याण्डकाे हेलसिन्किमा भएकाे अन्तराष्ट्रिय सम्मेलनले सन २००० सम्ममा CFC उत्सर्जन कम गर्ने घाेषणा गरेकाे
  • Goldman Environmental Prize काे स्थापना
  • रिचार्ड एल गाेल्डम्यान र उनकि श्रीमति राेधा गाेल्डम्यान द्वारा स्थापना गरिएकाे
  • मुख्य कार्यालयः सानफ्रान्सिस्काे, क्यालिफाेर्निया
  • यस पुरस्कारलाइ वातावरण क्षेत्रकाे Novel Prize समेत भनेर चिनिन्छ।
• 1990 – Goldman Environmental Prize प्रदान गर्न सुरू गरीएकाे
• 1992 – JUN 3-14 Earth Summit 1992
  • पृथ्वि सम्मेलन / रियाे दि जेनेरियाे सम्मेलन / रियाे सम्मेलन अादि नामले समेत चिनिने।
  • नाराः ONLY ONE EARTH
  • पारित भएका मुख्य प्रस्तावहरूः एजेण्डा २१, माैसम परिवर्तन, जैविक विविधता र वन संरक्षण सम्बन्धि सिद्धान्त
  • UNO द्वारा अायाेजित
  • BLUE PLANET PRIZE काे स्थापना
    • रियाे समिटकाे अवसरमा जापानमा स्थापना
    • अाशाहि ग्लास फाउन्डेसनकाे सक्रियतामा स्थापना भएकाे।
• 1993 – November 23: नेपालकाे संसद द्वारा जैविक विविधता महासन्धि १९९२ अनुमाेदन
• 1994 – Feb 12: जैविक विविधता महासन्धि १९९२ विश्वभर लागु
• 1995 – जापानकाे क्याटाे शहरका भएकाे अन्तराष्ट्रिय जलवायु परिवर्तन सम्बन्धि सम्मेलनले क्याटाे प्राेटाेकल मा हस्ताक्षर गरेकाे।
  • याे प्राेटाेकल सन २००५ फेब्रुवरी १६ बाट विश्वभर लागु
  • याे प्राेटाेकल बाट बाहिरिने प्रथम राष्ट्रः क्यानडा
  • यस्ले विश्वव्यापि उष्णतालाइ प्रवर्द्धन गर्ने ६ वटा ग्याँसहरूलाइ उत्सर्जन प्रतिवन्ध लगाएकाे साथै उत्सर्जन गरे क्षतिपुर्ति तिर्न पर्ने सिद्धान्त प्रतिपादन गरेकाे जस्लाइ POLLUTER PAY PRINCIPLE समेत भनिन्छ।
• 1996 – Ramsar Wetland Conservations Award काे स्थापना
  • हरेक तिन तिन वर्षमा वितरण गरिने।
• 1998- ICIMOD द्वारा Nepal Net स्थापना गरि संचालन गर्न प्रारम्भ । यस्ले नेपाल सम्बन्धि जानकारी प्रदान गर्ने।

सन २००० देखि हालसम्मका वातावरणिय प्रयासहरू

• 2002 – जाेहान्सवर्ग सम्मेलन, दक्षिण अफ्रिका